Czym jest inteligentny licznik? Wszystko, co wiemy o nowych licznikach prądu

Inteligentne liczniki prądu w ciągu najbliższych lat zagoszczą we wszystkich domach. Szacuje się, że do 2028 r. będzie go miało co najmniej 80 proc. użytkowników, a do lipca 2031 r. ma zakończyć się wymiana urządzeń. Czym różni się od licznika starego typu, który stosowany był wcześniej? Wyjaśniamy wszystko, co warto wiedzieć o licznikach inteligentnych.

Czym jest inteligentny licznik energii elektrycznej?

Inteligentny licznik energii elektrycznej to urządzenie, które może komunikować się zdalnie z operatorem sieci dystrybucyjnej. Nowe liczniki elektroniczne umożliwiają zbieranie danych pomiarowych i zdalny monitoring zużycia prądu w gospodarstwie domowym. Dzięki temu do odbiorców energii nie musi udawać się pracownik operatorów systemu dystrybucyjnego, który dawniej manualnie sczytywał odczyty liczników. Zamiana urządzenia na inteligentne pozwala zautomatyzować cały proces, a dodatkowo ułatwia dostawcom tworzenie statystyk odbiorców końcowych. 

Jak działają inteligentne liczniki?

Podstawową zasadą działania takiego licznika są układy, które znajdują się wewnątrz urządzenia. Inteligentne liczniki przesyłają zaszyfrowane dane, a dzięki ustawie o ochronie danych osobowych, możemy być pewni ich bezpieczeństwa. Dostęp do takich danych jest wysoce ograniczony oraz rejestrowany. Inteligentny licznik pozwala na dwustronną komunikację, która odbywa się pomiędzy licznikiem a centralnym systemem. Możemy więc mówić o zbieraniu danych, które są raportowane na odległość. Liczniki energii elektrycznej z modułem WiFi pozwalają dodatkowo wysyłać pomiar energii elektrycznej do aplikacji Tuya i Smart Life.

Podział inteligentnych liczników energii elektrycznej

Nowe liczniki możemy podzielić ze względu na liczbę faz, sposób pomiaru oraz kierunek przepływu energii. Możemy wyróżnić liczniki jednofazowe i trójfazowe. Standardem są liczniki 1- fazowe, które znajdują swoje zastosowanie w gospodarstwach, charakteryzujących się niską mocą przyłączeniową. Jeżeli chodzi o liczniki trójfazowe, możemy je znaleźć w gospodarstwach, gdzie zużycie prądu jest duże. Przykładowo posiadanie klimatyzacji, płyty indukcyjnej, czy różnych sprzętów AGD generuje konieczność zastosowania większej mocy przyłączeniowej tj. 3 faz.

Wyróżniamy również jednokierunkowe i dwukierunkowe liczniki energii. Te pierwsze używane są w instalacjach, w których jedynie pobierana jest energia elektryczna. Liczniki dwukierunkowe to natomiast system pomiarowy, który mierzy nie tylko energie pobieraną, ale także oddawaną do sieci. Stosowane są więc w budynkach z dodatkowym źródłem prądu, np. instalacją fotowoltaiczną lub przydomową elektrownią wiatrową.

‍Sposób pomiaru odnosi się natomiast do tego, czy liczniki działają w układzie bezpośrednim, czy w przekładnikowym. W standardowych licznikach energia mierzona jest 1:1, natomiast w przypadku instalacji o dużej mocy stosuje się liczniki przekładnikowe, mierzące wartość mniejszą, ale proporcjonalną do całkowitego zużycia energii.

Jak wygląda inteligentny licznik prądu?

Licznik zdalnego odczytu na pierwszy rzut oka może przypominać zwykłe urządzenie pomiarowe. Starego typu liczniki czasem również mają wyświetlacz czy przyciski pozwalające na przewijanie odczytów. Licznik inteligentnego opomiarowania wyświetla dodatkowo bieżące zużycie energii w kWh i jej koszt. Ma również większy, bezprzewodowy wyświetlacz domowy. O tym, czy nasz licznik prądu jest inteligentny, dowiemy się również z rachunku za prąd. Z licznika nowego typu odczyty wysyłane są co miesiąc, zatem otrzymujemy dokładne rachunki, a nie szacunki zużycia.

Na rachunku może znaleźć się także informacja o tym, że korzystamy z inteligentnego licznika. Tego rodzaju urządzenia montowane są powszechnie od 2009 roku, zatem jeśli przyszło Ci zamontować licznik po tym terminie, z dużym prawdopodobieństwem jest to licznik nowego typu.

Ile kosztuje wymiana licznika na nowej generacji?

Wymiana licznika indukcyjnego na licznik smart jest bezpłatna. Wynika to z faktu, że właścicielem i administratorem urządzenia pomiarowego nie jesteśmy my, a dostawca energii (OSB). Operator energetyczny wymieni więc urządzenie na własny koszt. Podczas montażu nowego licznika nie trzeba też podpisywać nowej umowy.

Jedyne, co musimy zrobić, to przyjąć montera i zapewnić mu dostęp do miejsca montażu urządzenia. Warto zwrócić także uwagę na poprawne spisanie protokołu wymiany i zanotowanie wskazań starego i nowego liczydła. Nowy licznik nie będzie wszak wyzerowany, gdyż wykonywany jest wcześniej pomiar testowy.

Jak odczytać zużycie na inteligentnym liczniku prądu?

Zużycie prądu można odczytać bezpośrednio z licznika i jest ono podawane w kWh. Na wyświetlaczu pojawia się dodatkowo kod, który informuje o rodzaju taryfy. Kody OBIS widoczne są w lewym górnym rogu ekranu. Jest to międzynarodowy system, zatem stosowany jest we wszystkich urządzeniach, niezależnie od producenta. Co oznaczają określone oznaczenia w liczniku nowej generacji?

• E, 1.8.0 lub 1.5.8.0 – zużycie energii ogółem.
• EA, 1.8.1 lub 1.5.8.1 – zużycie energii w taryfie dziennej.
• EB, 1.8.2 lub 1.5.8.2 – zużycie energii w taryfie nocnej.

Liczniki WiFi pozwalają oprócz tego na bezprzewodową komunikację ze smartfonem. Dzięki nim można odczytać nie tylko całkowite zużycie prądu, ale także chwilowe zużycie, wykresy zużycia oraz podsumowania dzienne, miesięczne i roczne. Takie odczyty można także sprawdzić na stronie internetowej dostawcy prądu. 

Czy nowe liczniki pobierają prąd do działania?

Inteligentne urządzenia pobierają energię do działania, ale jest to znikoma wartość. Zazwyczaj pobór mocy przez urządzenie jest mniejszy niż 1 W, zatem jest to zużycie znikome w porównaniu z całkowitym poborem prądu przez gospodarstwo domowe. Przy założeniu, że licznik pobiera 1 W (większość modeli ma znacznie mniejsze zużycie), całkowity roczny pobór wyniesie 8,76 kWh. Dla porównania przeciętna 4-osobowa rodzina zużywa rocznie ok. 2500-4000 kWh prądu.

Dowiedz się także, jakie są limity energii zużycia prądu w 2024 roku oraz kto może zdobyć bon energetyczny.

Jaki jest czas życia nowych liczników?

Niezawodność urządzenia i precyzyjny pomiar są niezwykle ważne dla odbiorcy końcowego – nieprawidłowe odczyty mogłyby wszak skutkować podwyższonymi rachunkami. Z tego względu przyrządy pomiarowe podlegają tzw. ocenie zgodności z wymaganiami w dyrektywie MID. Producenci urządzeń są więc zobowiązani do zagwarantowania, że będą one działać poprawnie przez 8 lat. Po tym czasie mierniki muszą przejść legalizację wtórną na kolejne 8 lat. Sprawdza się wówczas ponownie, czy charakterystyka pomiaru jest prawidłowa.

Obecnie trwa w Polsce dyskusja nad wydłużeniem cyklu życia liczników z 8 do 12 lat. Eksperci oceniają jednak takie rozwiązanie negatywnie, wspominając o szybkim starzeniu technologicznym urządzeń. Według niektórych czas życia nowych liczników określany jest nie tylko sprawnością działania samego urządzenia, ale przede wszystkim zużyciem funkcjonalnym. Może się bowiem okazać, że urządzenie i tak będzie musiało być wymienione wcześniej, np. z uwagi na modernizację sieci energetycznej i konieczność zastosowania mierników nowszej generacji.

Co oznacza migocząca dioda na liczniku?

Migająca dioda na mierniku smart jest odpowiednikiem wirującej tarczy, która stosowana była w licznikach starego typu. Informuje ona o tym, że aktualnie pobierana jest lub oddawana energia elektryczna. Szybkie migotanie czerwonej diody oznacza więc wysoki pobór prądu. Jeśli widok świecącej się diody Cię rozprasza, możesz zabudować licznik skrzynką lub szafką. Przeczytaj również instrukcję urządzenia, aby dowiedzieć się, o czym informują inne komunikaty wyświetlane przez licznik.