Kompensacja mocy biernej w firmie. Dlaczego warto i ile można zyskać? 

Moc bierna

Moc bierna to składnik energii elektrycznej w sieciach prądu przemiennego, który nie jest zamieniany na ciepło lub pracę użytkową urządzeń. Wielkość ta opisuje oscylację energii elektrycznej, która nie należy do mocy czynnej, ale wpływa na pracę wielu urządzeń wyposażonych m.in. w silniki elektryczne, cewki, kondensatory czy transformatory. Energia czynna zamieniana jest na pracę użyteczną, ale moc bierna jest niezbędna np. do generowania pola magnetycznego.  Sumą mocy biernej i czynnej jest moc pozorna.

Przesył mocy biernej obciąża sieć elektroenergetyczną i powoduje straty energii. Z tego powodu ponadumowny pobór mocy biernej skutkuje dodatkowymi opłatami. Dzieje się tak w momencie, gdy przekroczymy określony w umowie limit. Pod uwagę brany jest współczynnik mocy biernej, czyli stosunek mocy czynnej do mocy pozornej.

Moc bierna indukcyjna

Moc bierna jest w zasadzie wynikiem pracy urządzeń elektrycznych i polega na przesunięciu pomiędzy napięciem i prądem przemiennym. Energia bierna indukcyjna powstaje w momencie, gdy przepływ prądu wyprzedza napięcie w czasie. Jest to energia pobierana z sieci, generowana przez cewki.

Moc bierna pojemnościowa

Energia bierna pojemnościowa, generowana przez kondensatory, powstaje w momencie, gdy napięcie wyprzedza prąd. W tym przypadku energia oddawana jest do sieci, co również może prowadzić do przeciążenia.

Jak działa kompensacja mocy biernej w przedsiębiorstwie?

Kompensacja mocy biernej polega na zastosowaniu urządzeń, które redukują przepływ mocy biernej w sieci, zarówno od, jak i do odbiornika. Kompensator mocy biernej generuje moc bierną odwrotną do tej, która występuje w instalacji i równoważy ją. Dzięki kompensacji można zmniejszyć zużycie energii biernej, a zatem i rachunki za prąd, ponieważ nie zostaną naliczone karne opłaty.

Rodzaje kompensacji mocy biernej

Aby zmniejszyć pobór energii biernej indukcyjnej, stosuje się zazwyczaj baterie kondensatorów. Są one montowane w pobliżu odbiornika i dostarczają mocy biernej pojemnościowej.

W przypadku kompensacji mocy biernej pojemnościowej stosuje się układy z bateriami dławików indukcyjnych lub dławiki kompensacyjne. Dzięki temu nie trafia ona do sieci i zmniejsza stosunek mocy biernej.

W instalacjach elektrycznych mogą być zastosowane także aktywne kompensatory mocy biernej, które dostarczają mocy biernej indukcyjnej oraz pojemnościowej, w zależności od potrzeb.

Projekt kompensacji mocy biernej

Wdrożenie kompensacji mocy biernej w domu lub firmie wymaga:

• audytu energetycznego – trzeba ustalić, jak duży jest prąd bierny i jaki jest jego stosunek do prądu czynnego;
• ustalenia skąd pochodzi moc bierna – to ważne, bo kompensatory montuje się w pobliżu takich urządzeń;
• dobrania odpowiednich urządzeń kompensacyjnych na podstawie rodzaju mocy biernej – w zależności od tego, czy mamy do czynienia z kompensacją mocy biernej indukcyjnej, czy pojemnościowej;
• wyliczenia mocy kompensatorów potrzebnych do uzyskania równowagi – w tym przypadku pod uwagę brana jest nie tylko wartość prądu biernego, ale i możliwości finansowe inwestora. W wielu przypadkach mocy biernej nie równoważy się całkowicie, a jedynie ogranicza, by uniknąć kar umownych;
• zaplanowania miejsca wpięcia kompensatorów w sieć – od tego w dużej mierze zależy skuteczność kompensowania.

Projekt budowlany i wykonawczy kompensacji mocy biernej jest szczegółowy i wymaga fachowej wiedzy. Wszystkie użyte materiały i urządzenia powinny mieć certyfikaty CE wraz z deklaracjami zgodności oraz spełniać dodatkowe wymagania, np. CPR (przewody) czy DTR producenta układu kompensacji. W projekcie znajdują się także szczegóły rozwiązań, np. trasa okablowania, sposób uziemienia przekładników pomiarowych czy zabezpieczania zasilania układu. Po wykonaniu prac przeprowadza się pomiary wykonawcze, m.in. rezystancji uziemienia, ciągłości przewodów czy impedancji pętli zwarcia.

Dlaczego warto kompensować moc bierną?

Jeśli przedsiębiorstwo generuje moc bierną, to kompensacja może przynieść wiele korzyści. Wbrew pozorom nie chodzi tu wyłącznie o uniknięcie kary. Kompensacja prądu biernego w zauważalny sposób wpływa też na pracę urządzeń. Dzięki kompensacji mocy biernej można:

• ograniczyć wysokość rachunków za prąd. Oszczędności mogą wynieść nawet kilkadziesiąt procent;
• zmniejszyć pobór energii czynnej,
• wyeliminować straty mocy urządzeń,
• poprawić jakość energii elektrycznej,
• uzyskać stabilniejszą pracę urządzeń i płynną regulację mocy.

Ile kosztuje moc bierna na rachunkach?

Według Urzędu Regulacji Energetyki koszty energii biernej stale rosną i dotyczą już także niewielkich odbiorców. Cena energii biernej w 2024 r. wynosi w taryfie C 1,57 zł za kVarh. Według zapowiedzi ekspertów w 2025 r. stawki te mogą wzrosnąć nawet o połowę.

Kto najbardziej skorzysta na takiej kompensacji mocy?

Urządzenia do kompensacji mocy biernej najwięcej korzyści przyniosą dużym przedsiębiorstwom, gdzie pobór mocy czynnej jest wysoki. Skompensowania mocy biernej mogą wymagać:

• zakłady produkcyjne,
• biurowce,
• szpitale,
• centra logistyczne,
• galerie handlowe.

Zastosowanie układu kompensacji mocy biernej wskazane jest wszędzie tam, gdzie znajdziemy urządzenia o dużej mocy, takie jak silniki elektryczne, transformatory, kotły elektryczne czy instalacje klimatyzacji.

Kompensacja mocy biernej dla prosumentów

Kompensacja mocy biernej dla prosumentów, czyli osób korzystających z instalacji odnawialnych źródeł energii, takich jak fotowoltaika, może przynieść liczne zalety, m.in. obniżenie rachunków za prąd, zwiększenie efektywności instalacji, poprawa jakości energii i chroni sprzęt.

Dotyczy to jednak tylko dużych instalacji fotowoltaicznych i ryzyko przekroczenia limitów mocy biernej w gospodarstwach domowych jest marginalne. Każdy nowoczesny falownik ma kontrolę nad indukcyjną mocą bierną, więc nie ma potrzeby kompensacji.

Przypadki pojawienia się na fakturze opłaty za produkcję mocy biernej są bardzo rzadkie, dlatego wykonywanie układu kompensacji wraz z fotowoltaiką nie ma sensu. Co więcej, przyczyną opłat jest najczęściej nie instalacja PV, a nowo zamontowany licznik dwukierunkowy. Jest on znacznie czulszy od jednokierunkowego i może wychwycić prąd bierny generowany przez inne urządzenia, niezwiązane z fotowoltaiką. To jednak wyjątkowo sporadyczne sytuacje, które w zwykłych gospodarstwach domowych się nie zdarzają.

Oszczędności na energii to nie tylko kompensacja mocy biernej

Skuteczne zarządzanie energią elektryczną to kluczowy element optymalizacji kosztów prowadzenia działalności. Kompensacja mocy biernej pozwala firmom znacząco obniżyć wydatki na energię, jednocześnie dbając o efektywność sieci i środowisko. Warto jednak pamiętać, że oszczędności mogą być jeszcze większe dzięki wyborowi tańszego sprzedawcy prądu. Z pomocą Rachuneo z łatwością porównasz dostępne oferty, a nasz zespół pomoże Ci przeprowadzić cały proces zmiany w sposób szybki i wygodny. Zredukuj koszty, upraszczaj zarządzanie energią i zadbaj o finanse swojej firmy – skorzystaj z usług Rachuneo już dziś!